Welcome to www.shrimuktsarsahib.com

Welcome to www.shrimuktsarsahib.com

Category Admin

ਦੇਖੁ ਫੂਲ ਫੂਲ ਫੂਲੇ ॥ ਅਹੰ ਤਿਆਗਿ ਤਿਆਗੇ ॥

ਬਸੰਤੁ ਮਹਲਾ ੫ ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
ਦੇਖੁ ਫੂਲ ਫੂਲ ਫੂਲੇ ॥ ਅਹੰ ਤਿਆਗਿ ਤਿਆਗੇ ॥ ਚਰਨ ਕਮਲ ਪਾਗੇ ॥ ਤੁਮ ਮਿਲਹੁ ਪ੍ਰਭ ਸਭਾਗੇ ॥ ਹਰਿ ਚੇਤਿ ਮਨ ਮੇਰੇ ॥ ਰਹਾਉ ॥ ਸਘਨ ਬਾਸੁ ਕੂਲੇ ॥ ਇਕਿ ਰਹੇ ਸੂਕਿ ਕਠੂਲੇ ॥ ਬਸੰਤ ਰੁਤਿ ਆਈ ॥ ਪਰਫੂਲਤਾ ਰਹੇ ॥੧॥ ਅਬ ਕਲੂ ਆਇਓ ਰੇ ॥ ਇਕੁ ਨਾਮੁ ਬੋਵਹੁ ਬੋਵਹੁ ॥ ਅਨ ਰੂਤਿ ਨਾਹੀ ਨਾਹੀ ॥ ਮਤੁ ਭਰਮਿ ਭੂਲਹੁ ਭੂਲਹੁ ॥ ਗੁਰ ਮਿਲੇ ਹਰਿ ਪਾਏ ॥ ਜਿਸੁ ਮਸਤਕਿ ਹੈ ਲੇਖਾ ॥ ਮਨ ਰੁਤਿ ਨਾਮ ਰੇ ॥ ਗੁਨ ਕਹੇ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਹਰੇ ਹਰਿ ਹਰੇ ॥੨॥੧੮॥

Basanth Mehala 5 Ik Oankar Sathigur Prasad ||
Dhaekh Fool Fool Foolae || Ahan Thiag Thiagae || Charan Kamal Pagae || Thum Milahu Prabh Sabhagae || Har Chaeth Man Maerae || Rehao || Saghan Bas Koolae || Eik Rehae Sook Kathoolae || Basanth Ruth Aee || Parafoolatha Rehae ||1|| Ab Kaloo Aeiou Rae || Eik Nam Bovahu Bovahu || An Rooth Nahee Nahee || Math Bharam Bhoolahu Bhoolahu || Gur Milae Har Paeae || Jis Masathak Hai Laekha || Man Ruth Nam Rae || Gun Kehae Naanak Har Harae Har Harae ||2||18||

बसंतु महला ५ ੴ सतिगुर प्रसादि ॥
देखु फूल फूल फूले ॥ अहं तिआगि तिआगे ॥ चरन कमल पागे ॥ तुम मिलहु प्रभ सभागे ॥ हरि चेति मन मेरे ॥ रहाउ ॥ सघन बासु कूले ॥ इकि रहे सूकि कठूले ॥ बसंत रुति आई ॥ परफूलता रहे ॥१॥ अब कलू आइओ रे ॥ इकु नामु बोवहु बोवहु ॥ अन रूति नाही नाही ॥ मतु भरमि भूलहु भूलहु ॥ गुर मिले हरि पाए ॥ जिसु मसतकि है लेखा ॥ मन रुति नाम रे ॥ गुन कहे नानक हरि हरे हरि हरे ॥२॥१८॥.

Shabad Gurbani By Bhai Satinderbir Singh Ji Hazuri Ragi Shri Darbar Sahib

ਕੀ ਹੈ ਕੁੰਭ ਦੇ ਮੇਲੇ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ, ਅਤੇ ਮਹਾਕੁੰਭ ਮੇਲਾ ਕਿਉਂ 144 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ?

ਕੀ ਹੈ ਕੁੰਭ ਦੇ ਮੇਲੇ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ, ਅਤੇ ਮਹਾਕੁੰਭ ਮੇਲਾ ਕਿਉਂ 144 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ?

Note : ਇਹ ਕੁੰਭ ਦੇ ਮੇਲੇ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਸੰਪੂਰਨ ਸੰਬੰਧ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਨਾਲ ਹੈ।

ਕੁੰਭ ਦਾ ਮੇਲਾ ਪੁਰਾਣੀ ਧਾਰਮਿਕ ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ, ਜੋ ਹਰ 144 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ (ਇਲਾਹਾਬਾਦ) ਦੇ ਸੰਗਮ ਸਥਲ ‘ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸਮੁੰਦਰ ਮੰਥਨ ਯਾਨੀ ਸਮੁੰਦਰ ਨੂੰ ਰਿੜਕਨ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ,

ਕਿਉਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸਮੁੰਦਰ ਮੰਥਨ ?
ਇੱਕ ਵਾਰ ਦੇਵਰਾਜ ਇੰਦਰ ਹੰਕਾਰੀ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਿਸ਼ੀ ਦੁਰਵਾਸਾ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਸਰਾਪ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਇੰਦਰ ਬੇਵੱਸ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਸਵਰਗ ਦੀ ਅਮੀਰੀ, ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਦੌਲਤ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨ ਸਭ ਕੁਝ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਵਤੇ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਤੋਂ ਮਦਦ ਲੈਣ ਆਏ। ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮੁੰਦਰ ਮੰਥਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਦੇਵਤੇ ਅਮਰ ਹੋ ਜਾਣਗੇ ਅਤੇ ਸਵਰਗ ਦੀ ਮਹਿਮਾ ਵੀ ਵਾਪਸ ਆ ਜਾਵੇਗੀ। ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਅਤੇ ਦੈਂਤਾਂ ਨੂੰ ਮੰਥਨ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਦੈਤਰਾਜ ਬਲੀ, ਦੈਂਤਾਂ ਦਾ ਰਾਜਾ, ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਰਤਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਮੰਥਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ।

ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੰਦਰਾਚਲ ਪਰਬਤ ਅਤੇ ਵਾਸੂਕੀ ਨਾਗ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਸਮੁੰਦਰ ਮੰਥਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਮੰਥਨ ਵਿਚ 14 ਮੁੱਖ ਰਤਨ ਨਿਕਲੇ ਸਨ। ਸਮੁੰਦਰ ਮੰਥਨ ਦੌਰਾਨ, ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੇ ਕਲਸ਼ ਨਾਲ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਏ ਸਨ।

12 ਸਾਲ ਤਕ ਅਸੁਰਾਂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਿਛਾ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਤੇ ਫੇਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੇ ਘੜੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਅਤੇ ਦੈਂਤਾਂ ਵਿਚਕਾਰ 12 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਇਹ ਯੁੱਧ ਹੋਇਆ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ 12 ਦਿਨ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ 12 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਇਸ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕਲਸ਼ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਬ੍ਰਹਸਪਤੀ, ਸੂਰਜ, ਚੰਦਰਮਾ ਅਤੇ ਸ਼ਨੀ ਦੇਵਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਇਹ 4 ਦੇਵਤਾ ਅਸੁਰਾਂ ਤੋਂ ਬਚਕੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕਲਸ਼ ਲੈਕੇ ਭੱਜ ਗਏ।

ਇਸ ਯੁੱਧ ਨਾਲ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਧਰਤੀ ਦੇ ਚਾਰ ਅਸਥਾਨਾਂ ਤੇ ਡਿੱਗੀਆਂ ਸੰਨ। ਇਹ ਚਾਰ ਅਸਥਾਨਾਂ ਵਿਚ ਹਰਿਦ੍ਵਾਰ, ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ, ਉਜੈਨ ਅਤੇ ਨਾਸਿਕ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਅਸਥਾਨਾਂ ਤੇ ਇਹ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਬੂੰਦਾਂ ਗਿਰੀਆਂ ਇਹ ਅਸਥਾਨ ਪਵਿੱਤਰ ਹੋ ਗਏ।

ਹਰ 12 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਕੁੰਭ ਦਾ ਮੇਲਾ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਮਹਾਕੁੰਭ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ 144 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ 12 ਕੁੰਭ ਚਕਰਾਂ ਦੇ ਬਾਅਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। 12 ਗੁਣਾ 12 ਟੋਟਲ 144 ਸਾਲ ਬੰਨਦੇ ਹਨ। ਅਤੇ ਹਰ 12 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਇਕ ਸਾਧਾਰਨ ਕੁੰਭ ਮੇਲਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਹਰ 6 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਅਰਧ ਕੁੰਭ ਮੇਲਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ।

ਕੁਰਮ ਪੁਰਾਣ ਅਨੁਸਾਰ ਵੀ ਕੁੰਭ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਚਾਰ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਅੱਠ ਸਵਰਗ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਮਾਨਤਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਰ 144 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਵਿੱਚ ਮਹਾਕੁੰਭ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਮਹੱਤਵ ਬਾਕੀ ਕੁੰਭਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ।

ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਇਹਨਾਂ ਅਸਥਾਨਾਂ ਤੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰੇਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੁਕਤੀ ਯਾਨੀ ਮੋਕਸ਼ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣਗੇ।

ਪਹਿਲਾ ਕੁੰਭ ਮੇਲਾ ਕਦੋਂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਉਸ ਸਾਲ ਦੀ ਗਣਨਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਕੁੰਭ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਸਾਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਪਹਿਲਾ ਕੁੰਭ ਮੇਲਾ 144 ਦਾ ਗੁਣਕ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਕੁੰਭ ਮੇਲਾ ਕਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤਾਰੀਖ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ 144 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਕੁੰਭ ਬਾਰੇ ਸਹੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਜੇ ਤਕ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ। ਇਹ ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਕੁੰਭ ਨੂੰ ਮਹਾਂ ਕੁੰਭ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਇਕ ਸਾਰੇ ਅਸਥਾਨਾਂ ਵਿਚ ਸਬਤੋ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਖਾਸ ਤੀਰਥ ਸਥਲ ਹੈ। ਇਥੇ ਹੋਣ ਵਾਲ ਕੁੰਭ ਦੇ ਮੇਲੇ ਦਾ 144 ਗੁਣਕ ਹੈ।

More History

ਕੁੰਭ ਤੇ ਮਹਾਕੁੰਭ ਦਾ ਮਹੱਤਵ | ਪੰਜਾਬੀ ‘ਚ ਜਾਣਕਾਰੀ

ਕੁੰਭ ਤੇ ਮਹਾਕੁੰਭ ਕੀ ਹੈ?
ਕੁੰਭ ਮੇਲਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਧਾਰਮਿਕ ਤੇ ਆਧਿਆਤਮਿਕ ਮੇਲਾ ਹੈ ਜੋ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਚਾਰ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ— ਹਰਿਦਵਾਰ, ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ (ਇਲਾਹਾਬਾਦ), ਨਾਸਿਕ, ਅਤੇ ਉੱਜੈਨ।
ਜਦੋਂ ਇਹ ਮੇਲਾ 12 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਅੰਤਰਾਲ ‘ਚ ਇੱਕ ਹੀ ਥਾਂ ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਮਹਾਕੁੰਭ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਪੌਰਾਣਿਕ ਕਹਾਣੀ

ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸਮੁੰਦਰ ਮੰਥਨ ਦੀ ਕਥਾ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਥਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਦੋਂ ਦੇਵਤੇ ਤੇ ਦੈਤ ਰਾਜ ਠਾਕਰੇ ਨੇ ਅਮ੍ਰਿਤ ਦੇ ਘੜੇ (ਕੁੰਭ) ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਮੁੰਦਰ ਦਾ ਮੰਥਨ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਉਸ ਘੜੇ ਵਿਚੋਂ ਅਮ੍ਰਿਤ ਨਿਕਲਿਆ। ਇਸ ਅਮ੍ਰਿਤ ਦੇ ਕੁਝ ਬੂੰਦਾਂ ਚਾਰ ਥਾਵਾਂ— ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ, ਹਰਿਦਵਾਰ, ਨਾਸਿਕ, ਤੇ ਉੱਜੈਨ— ਉੱਤੇ ਡਿੱਗੀਆਂ। ਇਹ ਥਾਵਾਂ ਧਾਰਮਿਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਵਿੱਤਰ ਮੰਨੀਆਂ ਗਈਆਂ।

ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਦਾ ਮਹੱਤਵ

  1. ਪਵਿਤ੍ਰ ਸਨਾਨ: ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੁੰਭ ਦੇ ਸਮੇਂ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਸਨਾਨ ਕਰਨ ਨਾਲ ਪਾਪਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਤੇ ਮੋਖਸ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
  2. ਸਾਧੂ-ਸੰਤਾਂ ਦਾ ਮਿਲਾਪ: ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਸਾਧੂ-ਸੰਤ ਤੇ ਅਖਾੜੇ ਇਕੱਠੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
  3. ਆਧਿਆਤਮਿਕਤਾ ਤੇ ਭਗਤੀ: ਇਹ ਮੇਲਾ ਭਗਵਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰੇਮੀ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਮਾਂ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਧਾਰਮਿਕ ਚਿੰਤਨ ਤੇ ਯੱਗ ਆਯੋਜਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਮਹਾਕੁੰਭ ਦੀ ਖਾਸੀਅਤ

ਮਹਾਕੁੰਭ 12 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੇਲੇ ਦੇ ਸਮੇਂ ਗੁਰੁ ਗ੍ਰਹਿ, ਸੂਰਜ, ਅਤੇ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਖਗੋਲੀ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਤਾਰੀਖ਼ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਮਹਾਕੁੰਭ ਦੀਆਂ ਖਾਸ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:

  • ਵਿਸ਼ਾਲ ਯਗ
  • ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਮेलन
  • ਸੰਤਾਂ ਤੇ ਮਹੰਤਾਂ ਦੇ ਭਾਸ਼ਣ
  • ਜਲ ਮੰਦਰਾਂ ਤੇ ਨਦੀਆਂ ਦੀ ਪੂਜਾ

ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਦੇ ਸਥਾਨ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨਦੀਆਂ

  1. ਹਰਿਦਵਾਰ: ਗੰਗਾ ਨਦੀ
  2. ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ: ਗੰਗਾ, ਯਮੁਨਾ ਤੇ ਸਰਸਵਤੀ ਦਾ ਸੰਗਮ
  3. ਨਾਸਿਕ: ਗੋਦਾਵਰੀ ਨਦੀ
  4. ਉੱਜੈਨ: ਸ਼ਿਪਰਾ ਨਦੀ

ਪਵਿਤ੍ਰਤਾ ਤੇ ਆਧਿਆਤਮਿਕ ਏਕਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ

ਕੁੰਭ ਤੇ ਮਹਾਕੁੰਭ ਸਿਰਫ ਧਾਰਮਿਕ ਤਿਉਹਾਰ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤਕ ਏਕਤਾ ਅਤੇ ਪਵਿਤ੍ਰ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਲਾਂ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕਰੋ ਅਤੇ ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਦੀਆਂ ਪਵਿਤਰ ਝਲਕਾਂ ਦੇਖਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਰਹੋ!

महाकुंभ एक विशेष धार्मिक और आध्यात्मिक आयोजन है जो भारत में हर 12 वर्षों में एक बार होता है। यह आयोजन हिन्दू धर्म के चार प्रमुख तीर्थ स्थलों—हरिद्वार, प्रयागराज (इलाहाबाद), उज्जैन और नासिक—में क्रमवार किया जाता है। महाकुंभ का आयोजन तब होता है जब विशेष खगोलीय स्थितियां बनती हैं, जिन्हें ज्योतिष के आधार पर तय किया जाता है।

महाकुंभ का महत्व

महाकुंभ को पवित्रता, आत्मशुद्धि, और मोक्ष प्राप्ति का सबसे बड़ा पर्व माना जाता है। इसे पवित्र स्नान और धार्मिक क्रियाओं के लिए उपयुक्त समय माना जाता है, क्योंकि ऐसा विश्वास है कि इस समय इन तीर्थ स्थलों पर स्नान करने से पापों से मुक्ति मिलती है और मोक्ष की प्राप्ति होती है।

महाकुंभ की उत्पत्ति की पौराणिक कथा

महाकुंभ का संबंध समुद्र मंथन से जुड़ी कथा से है। जब देवताओं और असुरों ने मिलकर समुद्र मंथन किया, तो उसमें से अमृत का कलश निकला। अमृत कलश को लेकर देवताओं और असुरों के बीच युद्ध हुआ, जिसमें अमृत की कुछ बूंदें चार स्थानों—हरिद्वार, प्रयागराज, उज्जैन और नासिक—पर गिरीं। इन स्थानों को पवित्र माना गया और यहीं महाकुंभ का आयोजन होने लगा।

महाकुंभ की विशेषताएं

  1. पवित्र स्नान: कुंभ के दौरान गंगा, यमुना, क्षिप्रा और गोदावरी नदियों में स्नान करने का विशेष महत्व है।
  2. अखाड़ों का मिलन: इस आयोजन में भारत के सभी संन्यासी अखाड़े और साधु-संत एकत्रित होते हैं।
  3. धार्मिक प्रवचन और अनुष्ठान: कुंभ के दौरान यज्ञ, हवन, प्रवचन और कथा का आयोजन किया जाता है।
  4. संस्कृति का प्रदर्शन: महाकुंभ भारतीय सांस्कृतिक और आध्यात्मिक धरोहर को दर्शाने का प्रमुख माध्यम भी है।

महाकुंभ के आयोजन का समय और स्थान

महाकुंभ का आयोजन प्रत्येक 12 साल बाद एक ही स्थान पर होता है। इसका निर्धारण सूर्य, चंद्रमा और गुरु ग्रहों की विशेष स्थिति के आधार पर किया जाता है।

महाकुंभ स्थान और नदियां:

  • हरिद्वार (गंगा नदी)
  • प्रयागराज (गंगा, यमुना, सरस्वती संगम)
  • नासिक (गोदावरी नदी)
  • उज्जैन (क्षिप्रा नदी)

महाकुंभ न केवल धार्मिक आयोजन है, बल्कि यह भारत की सांस्कृतिक एकता, आस्था और अध्यात्म का प्रतीक भी है।

Kumbh Mela History

ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ 850 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ, ਜਾਣੋ ਇਸ ਪਿੱਛੇ ਦੀ ਕਹਾਣੀ
ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 850 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕੁੰਭ ਮੇਲਾ 525 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਦੇ ਆਯੋਜਨ ਬਾਰੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਗਲਤ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਹਨ। ਵੈਦਿਕ ਅਤੇ ਪੌਰਾਣਿਕ ਕਾਲ ਵਿੱਚ, ਕੁੰਭ ਅਤੇ ਅਰਧ ਕੁੰਭ ਇਸ਼ਨਾਨ ਲਈ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅੱਜ ਵਰਗੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਕੁਝ ਵਿਦਵਾਨ ਗੁਪਤ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਕੁੰਭ ਦੇ ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਬੰਧ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕ ​​ਤੱਥ ਸਮਰਾਟ ਸ਼ਿਲਾਦਿਤਿਆ ਹਰਸ਼ਵਰਧਨ ਦੇ ਸਮੇਂ 617-647 ਈ. ਤੋਂ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਸ਼੍ਰੀਮਦ ਆਘਾ ਜਗਤਗੁਰੂ ਸ਼ੰਕਰਾਚਾਰੀਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚੇਲੇ ਸੁਰੇਸ਼ਵਰਾਚਾਰੀਆ ਨੇ ਦਸਨਾਮੀ ਸੰਨਿਆਸੀ ਅਖਾੜਿਆਂ ਲਈ ਸੰਗਮ ਕੰਢੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ।

ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸ
ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਵਾਰ ਭਗਵਾਨ ਇੰਦਰ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਦੁਰਵਾਸਾ ਨੂੰ ਮਿਲੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਣਾਮ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਦੁਰਵਾਸਾ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮਾਲਾ ਦਿੱਤੀ, ਪਰ ਇੰਦਰ ਨੇ ਉਸ ਮਾਲਾ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਐਰਾਵਤ ਹਾਥੀ ਦੇ ਸਿਰ ‘ਤੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ। ਜਿਸਨੇ ਮਾਲਾ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸੁੰਡ ਨਾਲ ਘਸੀਟਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪੈਰਾਂ ਨਾਲ ਕੁਚਲ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ‘ਤੇ ਦੁਰਵਾਸਾਜੀ ਗੁੱਸੇ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੰਦਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਸਰਾਪ ਦਿੱਤਾ। ਫਿਰ ਇੰਦਰ ਨੇ ਆਪਣੀ ਤਾਕਤ ਮੁੜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਭਗਵਾਨ ਬ੍ਰਹਮਾ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚ ਕੀਤੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਿਰ ਉਸਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕੱਢਣ ਲਈ ਕਸ਼ੀਰ ਸਾਗਰ ਨੂੰ ਰਿੜਕਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ। ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੂੰ ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਸੁਣ ਕੇ, ਸਾਰੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੇ ਦੈਂਤਾਂ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕੱਢਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਲੱਗੇ।

ਸਮੁੰਦਰ ਮੰਥਨ ਲਈ, ਮੰਦਾਰ ਪਹਾੜ ਨੂੰ ਮੰਥਨ ਦਾ ਡੰਡਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸੱਪਾਂ ਦੇ ਰਾਜਾ ਵਾਸੂਕੀ ਨੂੰ ਰੱਸੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਧਨਵੰਤਰੀ ਕਸ਼ੀਰਸਾਗਰ ਤੋਂ ਪਾਰਿਜਾਤ, ਐਰਾਵਤ ਹਾਥੀ, ਉੱਚੈਸ਼੍ਰਵ ਘੋੜਾ, ਰੰਭਾ ਕਲਪਵ੍ਰਿਕਸ਼ ਸ਼ੰਖ, ਗਦਾ, ਧਨੁਸ਼, ਕੌਸਤੁਭਮਣੀ, ਚੰਦਰ ਮਦ ਕਾਮਧੇਨੂ ਅਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੇ ਘੜੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਨਿਕਲਿਆ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਮੰਥਨ ਵਿੱਚ ਜ਼ਹਿਰ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਿਸਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਖਾਧਾ ਸੀ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਮੰਥਨ ਤੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤਾ, ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ ਰਾਕਸ਼ਸਾਂ ਦੇ ਬੁਰੇ ਇਰਾਦਿਆਂ ਦੀ ਸਮਝ ਆ ਗਈ। ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ ਇਸ਼ਾਰੇ ‘ਤੇ, ਇੰਦਰ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦਾ ਘੜਾ ਲੈ ਕੇ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਉੱਡ ਗਿਆ।
ਜਦੋਂ ਸਮਝੌਤੇ ਅਨੁਸਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਦੈਂਤਾਂ ਅਤੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਵਿਚਕਾਰ 12 ਦਿਨ ਅਤੇ 12 ਰਾਤਾਂ ਲਈ ਯੁੱਧ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਲੜਦੇ ਹੋਏ, ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਚਾਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੇ ਭਾਂਡੇ ਤੋਂ ਡਿੱਗਿਆ। ਉਹ ਥਾਵਾਂ ਜਿੱਥੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਡਿੱਗਿਆ ਸੀ: ਇਲਾਹਾਬਾਦ, ਹਰਿਦੁਆਰ, ਨਾਸਿਕ ਅਤੇ ਉਜੈਨ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ, ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹੱਸਮਈ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਥਾਨਾਂ ‘ਤੇ ਕੁੰਭ ਮੇਲਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ 12 ਦਿਨ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੇ 12 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਵਿੱਤਰ ਸਥਾਨਾਂ ‘ਤੇ ਹਰ 12 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਕੁੰਭ ਮੇਲਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਕੁੰਭ
ਜੋਤਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਦੋਂ ਜੁਪੀਟਰ ਕੁੰਭ ਰਾਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਮੇਸ਼ ਰਾਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਕੁੰਭ ਮੇਲਾ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਯਾਗ ਦੇ ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਦਾ ਸਾਰੇ ਮੇਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਰ ਕੁੰਭ ਮੇਲਾ ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੇਲਾ 15 ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ 4 ਮਾਰਚ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ। ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਨੂੰ ਸਫਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ, ਯੋਗੀ ਸਰਕਾਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਸੀਐਸਆਰ ਦੇ ਤਹਿਤ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਕਾਸ ਕਾਰਜ ਕਰਵਾ ਰਹੀ ਹੈ।


ਹਰਿਦੁਆਰ ਕੁੰਭ-
ਹਰਿਦੁਆਰ ਹਿਮਾਲਿਆ ਪਰਬਤ ਲੜੀ ਦੀਆਂ ਸ਼ਿਵਾਲਿਕ ਪਹਾੜੀਆਂ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ, ਹਰਿਦੁਆਰ ਨੂੰ ਤਪੋਵਨ, ਮਾਇਆਪੁਰੀ, ਗੰਗਾਦੁਆਰ ਅਤੇ ਮੋਕਸ਼ਦੁਆਰ ਆਦਿ ਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰਿਦੁਆਰ ਦਾ ਬਹੁਤ ਧਾਰਮਿਕ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਇਹ ਹਿੰਦੂਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਤੀਰਥ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਮੇਲੇ ਦੀ ਤਾਰੀਖ਼ ਦੀ ਗਣਨਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਸੂਰਜ, ਚੰਦਰਮਾ ਅਤੇ ਜੁਪੀਟਰ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਹਰਿਦੁਆਰ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਮੇਸ਼ ਰਾਸ਼ੀ ਨਾਲ ਹੈ।


ਨਾਸਿਕ ਕੁੰਭ
ਭਾਰਤ ਦੇ 12 ਜੋਤਿਰਲਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਪਵਿੱਤਰ ਕਸਬਾ ਤ੍ਰਿਯੰਬਕੇਸ਼ਵਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਸਥਾਨ ਨਾਸਿਕ ਤੋਂ 38 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਗੋਦਾਵਰੀ ਨਦੀ ਵੀ ਇੱਥੋਂ ਹੀ ਨਿਕਲਦੀ ਹੈ। ਸਿੰਹਸਥ ਕੁੰਭ ਮੇਲਾ ਨਾਸਿਕ ਅਤੇ ਤ੍ਰਯੰਬਕੇਸ਼ਵਰ ਵਿੱਚ 12 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਬੂਤਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਨਾਸਿਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚਾਰ ਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕਲਸ਼ ਤੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਬੂੰਦਾਂ ਡਿੱਗੀਆਂ ਸਨ। ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਦੌਰਾਨ, ਸੈਂਕੜੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਗੋਦਾਵਰੀ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਪਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਆਤਮਾ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਅਤੇ ਮੁਕਤੀ ਲਈ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਸ਼ਿਵਰਾਤਰੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਧੂਮਧਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਉਜੈਨ ਕੁੰਭ
ਉੱਜੈਨ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਜਿੱਤ ਦਾ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਇਹ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਪੱਛਮੀ ਸਰਹੱਦ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇੰਦੌਰ ਤੋਂ ਇਸਦੀ ਦੂਰੀ ਲਗਭਗ 55 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਿਪਰਾ ਨਦੀ ਦੇ ਕੰਢੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਉਜੈਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਜੋਤਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਤਰ ਅਨੁਸਾਰ, ਜ਼ੀਰੋ ਡਿਗਰੀ ਉਜੈਨ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮਹਾਭਾਰਤ ਦੇ ਅਰਣਯ ਪਰਵ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਜੈਨ 7 ਪਵਿੱਤਰ ਮੋਕਸ਼ ਪੁਰੀ ਜਾਂ ਸਪਤ ਪੁਰੀ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।

ਉਜੈਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਬਾਕੀ ਅਯੁੱਧਿਆ, ਮਥੁਰਾ, ਹਰਿਦੁਆਰ, ਕਾਸ਼ੀ, ਕਾਂਚੀਪੁਰਮ ਅਤੇ ਦੁਆਰਕਾ ਹਨ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਉਜੈਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ ਰਾਕਸ਼ਸ ਨੂੰ ਮਾਰਿਆ ਸੀ। ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਪੁਰਾਣ ਵਿੱਚ ਕੁੰਭ ਯੋਗ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਪੁਰਾਣ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਬ੍ਰਹਿਸਪਤੀ ਕੁੰਭ ਰਾਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਮੇਸ਼ ਰਾਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕੁੰਭ ਹਰਿਦੁਆਰ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। 1986, 1998, 2010, 2021 ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅਗਲਾ ਮਹਾਕੁੰਭ ਮੇਲਾ 2036 ਵਿੱਚ ਹਰਿਦੁਆਰ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।

Fix: Other Logged Google Accounts Not Showing When Switching in YouTube or YouTube Studio

Title: Solved: YouTube Studio Account Switching Issue – A Must-Know Fix


If you’ve ever faced the frustrating issue where your second YouTube channel doesn’t show up in YouTube Studio when switching accounts, you’re not alone. I searched everywhere – YouTube tutorials, AI tools, Google, forums – but none of the solutions worked. Finally, I figured it out, and I want to share this fix with you!

The Problem

When you switch accounts in YouTube or YouTube Studio, the second account doesn’t appear, or you get redirected to the Google My Account page. Even though the account is logged in, it seems inaccessible in YouTube Studio.

The Solution

The issue happens because you didn’t log in to the second account using the actual password. Many of us use other authentication methods like:

  • OTP (One-Time Password)
  • Fingerprint
  • “Tap Yes” on Mobile
  • Other Password-Skipping Tools

While these methods make logging in quicker, they don’t always give full access to certain services like YouTube Studio.

How to Fix It

  1. Log out of your second account completely.
  2. Log back in using the password for the account.
    • Avoid bypassing the login with OTP, fingerprint, or mobile prompts.
  3. Once logged in, go to YouTube Studio and switch accounts. The second account will now appear, and you can access it without any issues.

Why Does This Happen?

When you log in using alternative methods, Google doesn’t fully authenticate your account for all services. Some services like YouTube Studio require password-based authentication for access.

Conclusion
If you’re facing this issue, make sure to always log in with the account password. This simple fix saved me a lot of time and frustration, and I hope it helps you too!

Let me know in the comments if this solved your problem or if you have any questions!

  1. “Why is my second Google account not showing in YouTube Studio?”
  2. “Unable to switch accounts in YouTube Studio – Second account missing”
  3. “Other Google account not appearing in YouTube switch account menu”
  4. “How to fix YouTube Studio account switch issue?”
  5. “YouTube Studio second account not showing up – What to do?”
  6. “Why can’t I see my other Google account in YouTube Studio?”
  7. “Fix for missing account when switching in YouTube or Studio”
  8. “Logged-in Google account not visible in YouTube account switcher”
  9. “Can’t switch to my second YouTube account in YouTube Studio”
  10. “How to solve account switching problem in YouTube and YouTube Studio?”
  11. “Why do I see ‘Oops, you don’t have permission to view this page’ when switching YouTube accounts?”
  12. “Fix: ‘Oops, you don’t have permission to view this page’ error in YouTube Studio”
  13. “Why can’t I access my second YouTube account? ‘Oops, you don’t have permission’ error”
  14. “How to fix YouTube Studio switch account error: ‘Oops, you don’t have permission to view this page'”
  15. “Second YouTube account missing and showing ‘Oops, you don’t have permission’ error”
  16. “Why am I getting ‘Oops, you don’t have permission to view this page’ in YouTube Studio?”
  17. “Switching YouTube accounts leads to ‘Oops, you don’t have permission’ – How to fix?”
  18. “YouTube Studio: ‘Oops, you don’t have permission to view this page’ when switching accounts”
  19. “How to fix the YouTube account switch issue with ‘Oops, you don’t have permission’ error?”
  20. “Why does YouTube Studio show ‘Oops, you don’t have permission’ after switching accounts?”
LIFE STORY OF DR MANMOHAN SINGH JI IN PUNJABI

ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ (26 ਸਤੰਬਰ 1932 – 26 ਦਸੰਬਰ 2024) ਭਾਰਤ ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਿਆਸਤਦਾਨ, ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰੀ, ਅਤੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਰਹੇ, ਜੋ 2004 ਤੋਂ 2014 ਤੱਕ ਦੇਸ਼ ਦੇ 13ਵੇਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਰਹੇ। ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਿੱਖ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸਨ ਅਤੇ ਦੋ ਪੂਰੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਪੂਰੇ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕੁਝ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ।

ਜਨਮ ਅਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ

ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ 26 ਸਤੰਬਰ 1932 ਨੂੰ ਗਾਹ (ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ) ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। 1947 ਦੇ ਵਿਭਾਜਨ ਦੌਰਾਨ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਭਾਰਤ ਆ ਗਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰাথমিক ਸਿੱਖਿਆ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਕਸਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰੇਟ ਕੀਤੀ।

ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਜੀਵਨ

  1. ਅਕਾਦਮਿਕ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਅਹੁਦੇ:
    • 1957-1965: ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਅਧਿਆਪਕ।
    • 1969-1971: ਦਿੱਲੀ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਇਕੋਨਾਮਿਕਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ।
    • 1972-1976: ਮੁੱਖ ਆਰਥਿਕ ਸਲਾਹਕਾਰ।
    • 1982-1985: ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਦੇ ਗਵਰਨਰ।
    • 1985-1987: ਯੋਜਨਾ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਮੁਖੀ।
  2. ਸਿਆਸੀ ਯਾਤਰਾ:
    • 1991: ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ, ਨਰਸਿਮਹਾ ਰਾਓ ਸਰਕਾਰ।
    • 2004-2014: ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ।
    • 1991 ਤੋਂ 2019: ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ (ਅਸਾਮ)।
    • 2019 ਤੋਂ 2024: ਰਾਜਸਥਾਨ ਤੋਂ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ।

ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਯੋਗਦਾਨ

  • ਆਰਥਿਕ ਸੁਧਾਰ: 1991 ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟ ਦੌਰਾਨ, ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੇ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ।
  • ਨਵੀਂ ਪਹਿਲਾਂ:
    • ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੇਂਡੂ ਸਿਹਤ ਮਿਸ਼ਨ।
    • ਸੂਚਨਾ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਨੂੰਨ।
    • ਆਧਾਰ ਕਾਰਡ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ।
  • ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਮਝੌਤੇ: ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਸਿਵਲ ਪਰਮਾਣੂ ਸਮਝੌਤਾ।
  • ਵਿਕਾਸ ਦਰ: ਉਸਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧੀ।

ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ

ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਵਿਆਹ ਗੁਰਸ਼ਰਨ ਕੌਰ ਨਾਲ ਹੋਇਆ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਬੱਚੇ ਹਨ। ਉਹ ਇਕ ਸਧਾਰਨ ਅਤੇ ਇਮਾਨਦਾਰ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਦੇ ਮਾਲਕ ਸਨ, ਜਿਹੜਾ ਅਕਸਰ ਸਿਆਸੀ ਵਿਵਾਦਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ।

ਮੌਤ

26 ਦਸੰਬਰ 2024 ਨੂੰ, 92 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਦਵੀਤੀਆ ਨੇਤਾ ਅਤੇ ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰੀ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਦਾ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।

Chamkaur Sahib

ਚਮਕੌਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਬੀਬੀ ਹਰਸ਼ਰਨ ਕੌਰ ਜੀ ਨੇ ਵੱਡੇ ਸਾਹਿਬਜਾਦਿਆਂ ਦਾ ਸੰਸਕਾਰ ਕੀਤਾ। ਸੰਨ ਸਤਾਰਾਂ ਸੌ ਚਾਰ ਈਸਵੀ ਵਿਚ ਜੰਗ ਹੋਇਆ। ਤੇ ਜੰਗ ਹੋਏ ਨੂੰ ਸੌ ਸਾਲ ਲੰਘ ਗਿਆ। ਸੰਨ ਅਠਾਰ੍ਹਾਂ ਸੌ ਆ ਗਿਆ। ਲੇਕਿਨ ਉਸ ਅਸਥਾਨ ਤੇ ਵੱਡੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਕੋਈ ਅਸਥਾਨ ਨਹੀਂ ਸੀ ਬਣਿਆ।

ਉੱਥੇ ਉਸ ਏਰੀਏ ਦਾ ਇਕ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਚੌਧਰੀ ਸੀ। ਉਸਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਇਥੇ ਜੰਗ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਜੰਗ ਹੋਇਆ ਤੇ ਵੱਡੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ ਨੇ। ਇਹ ਵੀ ਪਤਾ ਕਿ ਹੈ ਕਿ ਇਥੇ ਵੱਡੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦਾ ਸੰਸਕਾਰ ਹੋਇਆ।

ਤੇ ਕਹਿੰਦੇ, ਉਹ ਚੌਧਰੀ ਉਸ ਅਸਥਾਨ ਲੱਭਦਾ ਫਿਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਕਦੇ ਕਿਵੇਂ, ਕਦੇ ਕਿਵੇਂ ਪੁੱਛਦਾ ਫਿਰਦਾ ਸੀ। ਉਹਨੂੰ ਫਿਰ ਇੱਕ ਬਜ਼ੁਰਗ ਮਿਲਿਆ। ਜੋ ਸੌ ਸਾਲ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਦੀ ਉਮਰ ਦਾ ਸੀ। ਤੇ ਉਸ ਬਜ਼ੁਰਗ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ, “ਇਸ ਏਰੀਏ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਉਦੋਂ ਬੱਕਰੀਆਂ ਚਾਰਦਾ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਚਮਕੌਰ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਜੰਗ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਕਹਿੰਦੇ, ਜਦੋਂ ਜੰਗ ਹੋਇਆ, ਉਦੋਂ ਮੈਂ ਇਥੋਂ ਚਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਮੈਂ ਆਇਆ।

ਉਹਨੇ ਫਿਰ ਜਗ੍ਹਾ ਦੱਸੀ। ਉਸ ਬਜਰੁਗ ਨੇ ਚੌਧਰੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, “ਇਸ ਜਗ੍ਹਾ ਤੇ ਚਿਖਾ ਬਲਦੀ ਸੀ।” ਸੰਸਕਾਰ ਇਸ ਥਾਂ ਤੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਥਾਂ ਦੱਸੀ। ਕਹਿੰਦੇ, ਚੌਧਰੀ ਇਹ ਸੁਨ ਕੇ ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਰੋਂਦਾ ਰਿਹਾ, ਉਹ ਜਗ੍ਹਾ ਤੇ ਬਹਿ ਕੇ, ਵੀ ਇੱਥੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦਾ ਸੰਸਕਾਰ ਹੋਇਆ।

ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਉਸ ਨੇ ਇਲਾਕਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਜਮੀਨ ਬਹੁਤ ਸੀ ਉਸ ਬੰਦੇ ਕੋਲ। ਉਹਨੇ ਇਲਾਕਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਕੇ ਕਹਿੰਦਾ, “ਟੱਕ ਲਾਉਣਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਜਗ੍ਹਾ ਬਣਾਉਣੀ ਹੈ। ਯਾਦਗਾਰ ਬਣਾਉਣੀ ਹੈ।” ਇੱਥੇ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ ਵੀ ਇੱਥੇ ਵੱਡੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦਾ ਸੰਸਕਾਰ ਹੋਇਆ।

ਚੌਧਰੀ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਕਹਿੰਦਾ, “ਮੈਂ ਯਾਦਗਾਰ ਬਣਾਉਣੀ ਹੈ।” ਉਸ ਵੇਲੇ, ਗ੍ਰੰਥੀ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਬੁਲਾਇਆ। ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਬੰਦੇ ਸੱਦੇ। ਕਹਿੰਦੇ, “ਜੀ, ਅਰਦਾਸ ਕਰੋ।” ਮੇਰੀ ਜਿੰਨੀ ਪ੍ਰੋਪਰਟੀ ਹੈ, ਮੇਰੀ ਜਿੰਨੀ ਜਮੀਨ ਹੈ, ਮੈਂ ਸਾਰੀ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਕਰਦਾ। ਅਰਦਾਸ ਕਰੋ।

ਗ੍ਰੰਥੀ ਸਿੰਘ ਲੱਗਿਆ ਅਰਦਾਸ ਕਰਨ। ਕਹਿੰਦੇ, ਇਹ ਕਹਿ ਦੇ ਕਿ ਚੌਧਰੀ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਾਰਾ ਕੁਝ, ਗੁਰੂ ਘਰ ਦੇ ਨਾਮ ਕਰਾ ਦਿੱਤਾ। ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਕਰਾ ਦਿੱਤਾ। ਤੇ ਨਾਲ ਇਹ ਵੀ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਚੌਧਰੀ ਦਾ ਕੱਖ ਨਾ ਰਵੇ। ਇਹ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ, “ਇਹ ਨਾ ਕਹੀ ਕਿ ਇਹ ਚੜਦੀ ਕਲਾ ਹੋਵੇ।” ਇਹ ਨਾ ਕਹੀ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ।

“ਕੱਖ ਨਾ ਰਵੇ ਮੇਰਾ।” ਕਹਿੰਦੇ, “ਐਵੇਂ ਕਿਉਂ ਕਹਿੰਦਾ ? ਚੌਧਰੀ ਕਹਿੰਦਾ “ਮੇਰਾ ਬੱਚਾ ਹੈ ਕੋਈ ਨਹੀਂ।” ਤੇ ਅੱਜ ਮੈਂ ਅਰਦਾਸ ਕਰਦਾ ਹਾਂ, “ਮੇਰੇ ਕੋਈ ਬੱਚਾ ਹੋਵੇ ਵੀ ਨਾ। ਮੈਂ ਇੱਛਾ ਰੱਖਦਾ ਸੀ ਮੇਰੇ ਔਲਾਦ ਹੋਵੇ, ਪਰ ਅੱਜ ਮੈਂ ਚਮਕੌਰ ਦੀ ਗੜੀ ਵਿੱਚ ਖੜ ਕੇ ਕਹਿੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮੇਰੇ ਬੱਚੇ ਨਾ ਹੋਣ।”

ਕਹਿੰਦੇ, “ਕਿਉਂ?” ਕਹਿੰਦਾ, “ਅੱਗੇ ਕੋਈ ਪੁੱਤ-ਪੋਤੇ ਵੱਡੇ ਹੋਣ ਤੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਬਾਹਰ ਖੜ ਕੇ ਕਿਤੇ ਹੱਥ ਕਰਕੇ ਨਾ ਕਹਿ ਦੇਣ ਕਿ ਇਥੇ ਜਿਥੇ ਗੁਰਦਵਾਰਾ ਚਮਕੌਰ ਸਾਹਿਬ ਬਣਿਆ ਹੈ ‘ਇਹ ਜਮੀਨ ਸਾਡੇ ਦਾਦੇ-ਪੜਦਾਦੇ ਨੇ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।'”

“ਮੇਰਾ ਇਥੇ ਕੁਝ ਵੀ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਇਹ ਜੋ ਕੁਝ ਹੈ, ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਨਾ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਬੰਦੇ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੇ ਆਗੂ ਕੋਈ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਵਰਗਾ ਹੋਵੇ।”

ਸੋ ਸੰਗਤ ਜੀ ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਚਮਕੌਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਜੰਗ ਦੇ ਸੌ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਈ।

ਜੇ ਮਨਿ ਚਿਤਿ ਆਸ ਰਖਹਿ ਹਰਿ ਊਪਰਿ ਤਾ ਮਨ ਚਿੰਦੇ ਅਨੇਕ ਅਨੇਕ ਫਲ ਪਾਈ ॥

Ang 859

ੴ ਸਤਿ ਨਾਮੁ ਕਰਤਾ ਪੁਰਖੁ ਨਿਰਭਉ ਨਿਰਵੈਰੁ ਅਕਾਲ ਮੂਰਤਿ ਅਜੂਨੀ ਸੈਭੰ ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
ਰਾਗੁ ਗੋਂਡ ਚਉਪਦੇ ਮਹਲਾ ੪ ਘਰੁ ੧ ॥
ਜੇ ਮਨਿ ਚਿਤਿ ਆਸ ਰਖਹਿ ਹਰਿ ਊਪਰਿ ਤਾ ਮਨ ਚਿੰਦੇ ਅਨੇਕ ਅਨੇਕ ਫਲ ਪਾਈ ॥ ਹਰਿ ਜਾਣੈ ਸਭੁ ਕਿਛੁ ਜੋ ਜੀਇ ਵਰਤੈ ਪ੍ਰਭੁ ਘਾਲਿਆ ਕਿਸੈ ਕਾ ਇਕੁ ਤਿਲੁ ਨ ਗਵਾਈ ॥ ਹਰਿ ਤਿਸ ਕੀ ਆਸ ਕੀਜੈ ਮਨ ਮੇਰੇ ਜੋ ਸਭ ਮਹਿ ਸੁਆਮੀ ਰਹਿਆ ਸਮਾਈ ॥੧॥ ਮੇਰੇ ਮਨ ਆਸਾ ਕਰਿ ਜਗਦੀਸ ਗੁਸਾਈ ॥ ਜੋ ਬਿਨੁ ਹਰਿ ਆਸ ਅਵਰ ਕਾਹੂ ਕੀ ਕੀਜੈ ਸਾ ਨਿਹਫਲ ਆਸ ਸਭ ਬਿਰਥੀ ਜਾਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥ ਜੋ ਦੀਸੈ ਮਾਇਆ ਮੋਹ ਕੁਟੰਬੁ ਸਭੁ ਮਤ ਤਿਸ ਕੀ ਆਸ ਲਗਿ ਜਨਮੁ ਗਵਾਈ ॥ ਇਨ੍ਹ੍ਹ ਕੈ ਕਿਛੁ ਹਾਥਿ ਨਹੀ ਕਹਾ ਕਰਹਿ ਇਹਿ ਬਪੁੜੇ ਇਨ੍ਹ੍ਹ ਕਾ ਵਾਹਿਆ ਕਛੁ ਨ ਵਸਾਈ ॥ ਮੇਰੇ ਮਨ ਆਸ ਕਰਿ ਹਰਿ ਪ੍ਰੀਤਮ ਅਪੁਨੇ ਕੀ ਜੋ ਤੁਝੁ ਤਾਰੈ ਤੇਰਾ ਕੁਟੰਬੁ ਸਭੁ ਛਡਾਈ ॥੨॥ ਜੇ ਕਿਛੁ ਆਸ ਅਵਰ ਕਰਹਿ ਪਰਮਿਤ੍ਰੀ ਮਤ ਤੂੰ ਜਾਣਹਿ ਤੇਰੈ ਕਿਤੈ ਕੰਮਿ ਆਈ ॥ ਇਹ ਆਸ ਪਰਮਿਤ੍ਰੀ ਭਾਉ ਦੂਜਾ ਹੈ ਖਿਨ ਮਹਿ ਝੂਠੁ ਬਿਨਸਿ ਸਭ ਜਾਈ ॥ ਮੇਰੇ ਮਨ ਆਸਾ ਕਰਿ ਹਰਿ ਪ੍ਰੀਤਮ ਸਾਚੇ ਕੀ ਜੋ ਤੇਰਾ ਘਾਲਿਆ ਸਭੁ ਥਾਇ ਪਾਈ ॥੩॥ ਆਸਾ ਮਨਸਾ ਸਭ ਤੇਰੀ ਮੇਰੇ ਸੁਆਮੀ ਜੈਸੀ ਤੂ ਆਸ ਕਰਾਵਹਿ ਤੈਸੀ ਕੋ ਆਸ ਕਰਾਈ ॥ ਕਿਛੁ ਕਿਸੀ ਕੈ ਹਥਿ ਨਾਹੀ ਮੇਰੇ ਸੁਆਮੀ ਐਸੀ ਮੇਰੈ ਸਤਿਗੁਰਿ ਬੂਝ ਬੁਝਾਈ ॥ ਜਨ ਨਾਨਕ ਕੀ ਆਸ ਤੂ ਜਾਣਹਿ ਹਰਿ ਦਰਸਨੁ ਦੇਖਿ ਹਰਿ ਦਰਸਨਿ ਤ੍ਰਿਪਤਾਈ ॥੪॥੧॥

ਅਰਥ: ਹੇ ਮੇਰੇ ਮਨ! ਜਗਤ ਦੇ ਮਾਲਕ ਧਰਤੀ ਦੇ ਸਾਈਂ ਦੀ (ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ) ਆਸ ਰੱਖਿਆ ਕਰ। ਪਰਮਾਤਮਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਜੇਹੜੀ ਭੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੀ ਆਸ ਕਰੀਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਆਸ ਸਫਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਉਹ ਆਸ ਵਿਅਰਥ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।੧।ਰਹਾਉ। ਹੇ ਭਾਈ! ਜੇ ਤੂੰ ਆਪਣੇ ਮਨ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਚਿੱਤ ਵਿਚ ਸਿਰਫ਼ ਪਰਮਾਤਮਾ ਉਤੇ ਭਰੋਸਾ ਰੱਖੇਂ, ਤਾਂ ਤੂੰ ਅਨੇਕਾਂ ਹੀ ਮਨ-ਮੰਗੇ ਫਲ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਏਂਗਾ, (ਕਿਉਂਕਿ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਉਹ ਸਭ ਕੁਝ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਜੋ (ਅਸਾਂ ਜੀਵਾਂ ਦੇ) ਮਨ ਵਿਚ ਵਰਤਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਕਿਸੇ ਦੀ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਮੇਹਨਤ ਰਤਾ ਭਰ ਭੀ ਅਜਾਈਂ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਦੇਂਦਾ। ਸੋ, ਹੇ ਮੇਰੇ ਮਨ! ਉਸ ਮਾਲਕ-ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਸਦਾ ਆਸ ਰੱਖ, ਜੇਹੜਾ ਸਭ ਜੀਵਾਂ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਹੈ।੧। ਹੇ ਮੇਰੇ ਮਨ! ਜੋ ਇਹ ਸਾਰਾ ਪਰਵਾਰ ਦਿੱਸ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇਹ ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ (ਦਾ ਮੂਲ) ਹੈ। ਇਸ ਪਰਵਾਰ ਦੀ ਆਸ ਰੱਖ ਕੇ ਕਿਤੇ ਆਪਣਾ ਜੀਵਨ ਵਿਅਰਥ ਨਾਹ ਗਵਾ ਲਈਂ। ਇਹਨਾਂ ਸੰਬੰਧੀਆਂ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿਚ ਕੁਝ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਵਿਚਾਰੇ ਕੀਹ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ? ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਲਾਇਆ ਹੋਇਆ ਜ਼ੋਰ ਸਫਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਸੋ, ਹੇ ਮੇਰੇ ਮਨ! ਆਪਣੇ ਪ੍ਰੀਤਮ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਹੀ ਆਸ ਰੱਖ, ਉਹੀ ਤੈਨੂੰ ਪਾਰ ਲੰਘਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਤੇਰੇ ਪਰਵਾਰ ਨੂੰ ਭੀ (ਹਰੇਕ ਬਿਪਤਾ ਤੋਂ) ਛੁਡਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।੨। ਹੇ ਭਾਈ! ਜੇ ਤੂੰ (ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ) ਹੋਰ ਮਾਇਆ ਆਦਿਕ ਦੀ ਆਸ ਬਣਾਏਂਗਾ, ਕਿਤੇ ਇਹ ਨਾਹ ਸਮਝ ਲਈਂ ਕਿ ਮਾਇਆ ਤੇਰੇ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਆਵੇਗੀ। ਮਾਇਆ ਵਾਲੀ ਆਸ (ਪ੍ਰਭੂ ਤੋਂ ਬਿਨਾ) ਦੂਜਾ ਪਿਆਰ ਹੈ, ਇਹ ਸਾਰਾ ਝੂਠਾ ਪਿਆਰ ਹੈ, ਇਹ ਤਾਂ ਇਕ ਖਿਨ ਵਿਚ ਨਾਸ ਹੋ ਜਾਇਗਾ। ਹੇ ਮੇਰੇ ਮਨ! ਸਦਾ ਕਾਇਮ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰੀਤਮ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਹੀ ਆਸ ਰੱਖ, ਉਹ ਪ੍ਰਭੂ ਤੇਰੀ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਸਾਰੀ ਮੇਹਨਤ ਸਫਲ ਕਰੇਗਾ।੩। ਪਰ, ਹੇ ਮੇਰੇ ਮਾਲਕ-ਪ੍ਰਭੂ! ਤੇਰੀ ਹੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਨਾਲ ਜੀਵ ਆਸਾਂ ਧਾਰਦਾ ਹੈ, ਮਨ ਦੇ ਫੁਰਨੇ ਬਣਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰੇਕ ਜੀਵ ਉਹੋ ਜਿਹੀ ਹੀ ਆਸ ਧਾਰਦਾ ਹੈ ਜਿਹੋ ਜਿਹੀ ਤੂੰ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਕਰਦਾ ਹੈਂ। ਹੇ ਮੇਰੇ ਮਾਲਕ! ਕਿਸੇ ਭੀ ਜੀਵ ਦੇ ਕੁਝ ਵੱਸ ਨਹੀਂ-ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਗੁਰੂ ਨੇ ਇਹ ਸੂਝ ਬਖ਼ਸ਼ੀ ਹੈ। ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ! (ਆਪਣੇ) ਦਾਸ ਨਾਨਕ ਦੀ (ਧਾਰੀ ਹੋਈ) ਆਸ ਤੂੰ ਆਪ ਹੀ ਜਾਣਦਾ ਹੈਂ (ਉਹ ਤਾਂਘ ਇਹ ਹੈ ਕਿ) ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਕੇ (ਨਾਨਕ ਦਾ ਮਨ) ਦਰਸ਼ਨ ਦੀ ਬਰਕਤ ਨਾਲ (ਮਾਇਆ ਦੀਆਂ ਆਸਾਂ ਵੱਲੋਂ) ਰੱਜਿਆ ਰਹੇ।੪।੧।

ੴ सति नामु करता पुरखु निरभउ निरवैरु अकाल मूरति अजूनी सैभं गुर प्रसादि ॥
रागु गोंड चउपदे महला ४ घरु १ ॥
जे मनि चिति आस रखहि हरि ऊपरि ता मन चिंदे अनेक अनेक फल पाई ॥ हरि जाणै सभु किछु जो जीइ वरतै प्रभु घालिआ किसै का इकु तिलु न गवाई ॥ हरि तिस की आस कीजै मन मेरे जो सभ महि सुआमी रहिआ समाई ॥१॥ मेरे मन आसा करि जगदीस गुसाई ॥ जो बिनु हरि आस अवर काहू की कीजै सा निहफल आस सभ बिरथी जाई ॥१॥ रहाउ ॥ जो दीसै माइआ मोह कुट्मबु सभु मत तिस की आस लगि जनमु गवाई ॥ इन्ह कै किछु हाथि नही कहा करहि इहि बपुड़े इन्ह का वाहिआ कछु न वसाई ॥ मेरे मन आस करि हरि प्रीतम अपुने की जो तुझु तारै तेरा कुट्मबु सभु छडाई ॥२॥ जे किछु आस अवर करहि परमित्री मत तूं जाणहि तेरै कितै कमि आई ॥ इह आस परमित्री भाउ दूजा है खिन महि झूठु बिनसि सभ जाई ॥ मेरे मन आसा करि हरि प्रीतम साचे की जो तेरा घालिआ सभु थाइ पाई ॥३॥ आसा मनसा सभ तेरी मेरे सुआमी जैसी तू आस करावहि तैसी को आस कराई ॥ किछु किसी कै हथि नाही मेरे सुआमी ऐसी मेरै सतिगुरि बूझ बुझाई ॥ जन नानक की आस तू जाणहि हरि दरसनु देखि हरि दरसनि त्रिपताई ॥४॥१॥

अर्थ: हे मेरे मन! जगत के मालिक धरती के साई की (सहायता की) आस रखा कर। परमात्मा के बिना जो भी किसी की भी आस की जाती है, वह आस सफल नहीं होती, वह आस व्यर्थ जाती है।1। रहाउ। हे भाई! अगर तू अपने मन में अपने चिक्त में सिर्फ परमात्मा पर भरोसा रखे,? तो तू अनेकों ही मन मांगे फल हासिल कर लेगा, (क्योंकि) परमात्मा वह सब कुछ जानता है जो (हम जीवों के) मन में घटित होता है, परमात्मा किसीकी की हुई मेहनत को रक्ती भर भी व्यर्थ नहीं जाने देता। सो, हे मेरे मन! उस मालिक परमात्मा की सदा आस रख, जो सब जीवों में मौजूद है।1। हे मेरे मन! जो यह सारा परिवार दिखाई दे रहा है, यह माया के मोह (का मूल) है। इस परिवार की आस रख के कहीं अपना जीवन व्यर्थ ना गवा बैठना। इन संबन्धियों के हाथ में कुछ नहीं। ये बेचारे क्या कर सकते हैं? इनका लगाया हुआ जोर सफल नहीं हो सकता। सो, हे मेरे मन! अपने प्रीतम प्रभू की ही आस रख, वही तुझे पार लंघा सकता है, तेरे परिवार को भी (हरेक बिपता से) छुड़वा सकता है।2। हे भाई! अगर तू (प्रभू को छोड़ के) और माया आदि की आस बनाएगा, कहीं ये ना समझ लेना कि माया तेरे किसी काम आएगी। माया वाली आस (प्रभू के बिना) दूसरा प्यार है, ये सारा झूठा प्यार है, ये तो एक छिन में नाश हो जाएगा। हे मेरे मन! सदा कायम रहने वाले प्रीतम प्रभू की ही आस रख, वह प्रभू तेरी की हुई सारी मेहनत सफल करेगा।3। पर, हे मेरे मालिक-प्रभू! तेरी ही प्रेरणा से जीव आशाएं बाँधता है, मन के फुरने बनाता है। हरेक जीव वैसी ही आशा करता है जैसी तू प्रेरणा करता है। हे मेरे मालिक! किसी भी जीव के वश कुछ नहीं- मुझे तो मेरे गुरू ने ये सूझ बख्शी है। हे प्रभू! (अपने) दास नानक की (धारी हुई) आशा को तू खुद ही जानता है (वह तमन्ना यह है कि) प्रभू के दर्शन करके (नानक का मन) दर्शन की बरकति से (माया की आशाओं की ओर से) अघाया रहे।4।1।

ਮੋ ਕਉ ਤਾਰਿ ਲੇ ਰਾਮਾ ਤਾਰਿ ਲੇ ॥

Ang 873

ਗੋਂਡ ॥ ਮੋ ਕਉ ਤਾਰਿ ਲੇ ਰਾਮਾ ਤਾਰਿ ਲੇ ॥ ਮੈ ਅਜਾਨੁ ਜਨੁ ਤਰਿਬੇ ਨ ਜਾਨਉ ਬਾਪ ਬੀਠੁਲਾ ਬਾਹ ਦੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥ ਨਰ ਤੇ ਸੁਰ ਹੋਇ ਜਾਤ ਨਿਮਖ ਮੈ ਸਤਿਗੁਰ ਬੁਧਿ ਸਿਖਲਾਈ ॥ ਨਰ ਤੇ ਉਪਜਿ ਸੁਰਗ ਕਉ ਜੀਤਿਓ ਸੋ ਅਵਖਧ ਮੈ ਪਾਈ ॥੧॥ ਜਹਾ ਜਹਾ ਧੂਅ ਨਾਰਦੁ ਟੇਕੇ ਨੈਕੁ ਟਿਕਾਵਹੁ ਮੋਹਿ ॥ ਤੇਰੇ ਨਾਮ ਅਵਿਲੰਬਿ ਬਹੁਤੁ ਜਨ ਉਧਰੇ ਨਾਮੇ ਕੀ ਨਿਜ ਮਤਿ ਏਹ ॥੨॥੩॥

ਅਰਥ: ਹੇ ਮੇਰੇ ਰਾਮ! ਮੈਨੂੰ (ਸੰਸਾਰ-ਸਮੁੰਦਰ ਤੋਂ) ਤਾਰ ਲੈ, ਬਚਾ ਲੈ। ਹੇ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਪ੍ਰਭੂ! ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੀ ਬਾਂਹ ਫੜਾ, ਮੈਂ ਤੇਰਾ ਅੰਞਾਣ ਸੇਵਕ ਹਾਂ, ਮੈਂ ਤਰਨਾ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ।ਰਹਾਉ। (ਹੇ ਬੀਠੁਲ ਪਿਤਾ! ਮੈਨੂੰ ਭੀ ਗੁਰੂ ਮਿਲਾ) ਗੁਰੂ ਤੋਂ ਮਿਲੀ ਮੱਤ ਦੀ ਬਰਕਤ ਨਾਲ ਅੱਖ ਦੇ ਫੋਰ ਵਿਚ ਮਨੁੱਖਾਂ ਤੋਂ ਦੇਵਤੇ ਬਣ ਜਾਈਦਾ ਹੈ, ਹੇ ਪਿਤਾ! ਮਿਹਰ ਕਰ) ਮੈਂ ਭੀ ਉਹ ਦਵਾਈ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਵਾਂ ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖਾਂ ਤੋਂ ਜੰਮ ਕੇ (ਭਾਵ, ਮਨੁੱਖ-ਜਾਤੀ ਵਿਚੋਂ ਹੋ ਕੇ) ਸੁਰਗ ਨੂੰ ਜਿੱਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ (ਭਾਵ, ਸੁਰਗ ਦੀ ਭੀ ਪਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ) ।੧। ਹੇ ਮੇਰੇ ਰਾਮ! ਤੂੰ ਜਿਸ ਜਿਸ ਆਤਮਕ ਟਿਕਾਣੇ ਧ੍ਰੂ ਤੇ ਨਾਰਦ (ਵਰਗੇ ਭਗਤਾਂ) ਨੂੰ ਅਪੜਾਇਆ ਹੈ, ਮੈਨੂੰ ਸਦਾ ਲਈ ਅਪੜਾ ਦੇਹ, ਮੇਰਾ ਨਾਮਦੇਵ ਦਾ ਇਹ ਪੱਕਾ ਨਿਸ਼ਚਾ ਹੈ ਕਿ ਤੇਰੇ ਨਾਮ ਦੇ ਆਸਰੇ ਬੇਅੰਤ ਜੀਵ (ਸੰਸਾਰ-ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਵਿਕਾਰਾਂ ਤੋਂ) ਬਚ ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ।੨।੩। ਭਾਵ: ਪ੍ਰਭੂ ਤੋਂ ਨਾਮ ਸਿਮਰਨ ਦੀ ਮੰਗ। ਨਾਮ ਦੀ ਬਰਕਤ ਨਾਲ ਸੁਰਗ ਦੀ ਭੀ ਲਾਲਸਾ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ।

गोंड ॥ मो कउ तारि ले रामा तारि ले ॥ मै अजानु जनु तरिबे न जानउ बाप बीठुला बाह दे ॥१॥ रहाउ ॥ नर ते सुर होइ जात निमख मै सतिगुर बुधि सिखलाई ॥ नर ते उपजि सुरग कउ जीतिओ सो अवखध मै पाई ॥१॥ जहा जहा धूअ नारदु टेके नैकु टिकावहु मोहि ॥ तेरे नाम अविल्मबि बहुतु जन उधरे नामे की निज मति एह ॥२॥३॥.

अर्थ: हे मेरे राम! मुझे (संसार समुंद्र से) तार ले, बचा ले। हे मेरे पिता प्रभू! मुझे अपनी बाँह पकड़ा, मैं तेरा अंजान सेवक हूँ, मैं तैरना नहीं जानता। रहाउ। (हे बीठल पिता! मुझे भी गुरू से मिला दे) गुरू से मिली हुई बुद्धि की बरकति से आँख झपकने जितने समय में ही मनुष्य से देवता बन जाया जाता है, हे पिता! (मेहर कर) मैं भी वह दवाई हासिल कर लूँ जिससे मनुष्यों से पैदा हो के (भाव, मनुष्य जाति में से हो के) स्वर्ग को जीता जा सकता है (भाव, स्वर्ग की भी परवाह नहीं रहती)।1। हे मेरे राम! तूने जिस-जिस आत्मिक ठिकाने पर धु्रव और नारद (जैसे भक्तों) को पहुँचाया है, मुझे (भी) सदा के लिए पहुँचा दे, मेरा नामदेव का ये पक्का विश्वास है कि तेरे नाम के आसरे बेअंत जीव (संसार-समुंद्र के विकारों से) बच निकलते हैं।2।3।

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਜੀਵਨੀ

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਗੁਰੂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ 15 ਅਪ੍ਰੈਲ 1469 ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਤਲਵੰਡੀ (ਜੋ ਕਿ ਅੱਜ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਨਨਕਾਣਾ ਸਾਹਿਬ ਕਹਿਣਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਉਹ ਕਲਯੁਗ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਇਕ ਨਵਾਂ ਰਾਹ ਦਿਖਾਇਆ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਕਲਿਆਣ ਦਾਸ ਜੀ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਤ੍ਰਿਪਤਾ ਜੀ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਕ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਸ੍ਰੀਨਾਨਕ ਜੀ ਸਨ।

ਬਚਪਨ ਅਤੇ ਮੁਲਕਤਾਂ ਦਾ ਅਰੰਭ

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਬਚਪਨ ਆਮ ਬੱਚਿਆਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਅਲੱਗ ਸੀ। ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਨੰਦ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੂ ਪ੍ਰੇਮ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਦੇਣੀ ਸਿੱਖੀ। ਉਹ ਅਕਸਰ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲਤਾ ਅਤੇ ਸੱਚ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਇਕ ਦਿਨ ਉਹ ਤਲਵੰਡੀ ਦੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਨਾਲੋਂ ਦੂਰ ਕਿਤੇ ਚਰਨਾ ਗਏ ਸਨ ਜਿਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰਬੂ ਦੀ ਭਗਤੀ ਵਿੱਚ ਲੀਨ ਹੋ ਕੇ “ਨਮੋ ਨਰਾਇਣ” ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ।

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਮੁਖ ਤਤ

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਮੰਤਵ ਸੱਚਾਈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਅਸਲ ਰੂਪ ਨੂੰ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ:

  1. “ਇਕ ਓਅੰਕਾਰ” – ਰੱਬ ਇੱਕ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਸਿਰ ਤੇ ਹੈ।
  2. “ਨਾਮ ਜਪੋ” – ਹਰ ਸਮੇਂ ਰੱਬ ਦੇ ਨਾਮ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਕਰੋ।
  3. “ਕਿਰਤ ਕਰੋ” – ਸਹੀ ਮਾਰਗ ਤੇ ਚੱਲੋ ਅਤੇ ਹੱਕ ਦੀ ਕਮਾਈ ਕਰੋ।
  4. “ਵੰਡ ਛਕੋ” – ਆਪਣੀ ਕਮਾਈ ਹੋਰ ਨਾਲ ਵੰਡ ਕੇ ਖਾਓ।

ਜਨਮ ਸਾਖੀਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਵਾਸ

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਲਗਭਗ 28 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਉਦਾਸੀ (ਸਫ਼ਰ) ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਉਦਾਸੀਆਂ ਭਗਤੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦਾ ਸੂਤਰ ਬਣੀਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਅਨੇਕਾਂ ਕਲਪਿਤ ਦੱਸਾ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕੀਤਾ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਚਾਰ ਪ੍ਰਵਾਸ ਕੀਤੇ:

  1. ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰਵਾਸ: ਪਾਖਤੁਨ ਹਿੰਦ ਅਤੇ ਕੁਰਕਸ਼ੇਤਰ।
  2. ਦੂਜਾ ਪ੍ਰਵਾਸ: ਸਰੀਲੰਕਾ।
  3. ਤੀਜਾ ਪ੍ਰਵਾਸ: ਤੁਰਕ, ਮਿਸਰ ਅਤੇ ਅਰਬ ਦੇਸ਼।
  4. ਚੌਥਾ ਪ੍ਰਵਾਸ: ਤਬੈਲਕੂਸ਼।

ਇਸ ਸਭ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਮਨੁੱਖਤਾ, ਪ੍ਰੇਮ ਅਤੇ ਸਮਾਨਤਾ ਦਾ ਪਾਠ ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਅਤੇ ਬਾਹਰਲੇ ਜਗ੍ਹਾਂ ਤੇ ਧਰਮ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਹੁੰਦੀਆਂ ਗਲਤ ਰੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕੀਤਾ।

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਚਮਤਕਾਰ

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਕਈ ਅਨੋਖੇ ਅਤੇ ਅਦਭੁਤ ਚਮਤਕਾਰ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਪਨੇ ਕਿਵੇਂ ਵਸਾਇਆ। ਕੁਝ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਚਮਤਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ:

  1. ਬੈਰਾਗੀ ਬਨੋ: ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਨੂੰ ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ ਕਿ ਰੱਬ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਸੱਚ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ।
  2. ਨਹਿਰ ਦੇ ਕੰਢੇ ਤੇ ਭਗਤੀ: ਇਕ ਦਿਨ ਜਦ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨਹੀਂ ਲੱਭੇ ਤਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਦਿਖਿਆ ਕਿ ਉਹ ਇਕ ਗੁਫਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਹਨ।
  3. ਭੈਰੋਨ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ: ਇੱਕ ਥਾਂ ਤੇ ਭੈਰੋਂ ਬਾਬੇ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਉਹ ਕਿਉਂ ਜਗਤ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੱਚ ਦੀ ਰਾਹ ਤੇ ਚੱਲੋ।

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਜੋਤਿ ਜੋਤ ਸਮਾਉਣਾ

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ 70 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ 22 ਸਿਤੰਬਰ 1539 ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਜੋਤਿ ਜੋਤ ਸਮਾਉਣਾ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਨੂੰ ਸਦੀਵ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹੌਂਸਲਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਸੱਚਾਈ ਅਤੇ ਸਮਾਨਤਾ ਦਾ ਰਾਹ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਪਿਆਰ, ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਭਗਤੀ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਬਣ ਗਏ।

ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸੰਦੇਸ਼

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੱਚ ਦੀ ਮਾਰਗ ਤੇ ਚੱਲਣ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਧਰਮ ਅਤੇ ਰੂਹਾਨੀਤਾ ਦੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸ੍ਰੋਤ ਸਨ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਸੱਚਾਈ, ਨਿਸ਼ਕਾਮ ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਪ੍ਰੇਮ ਵਿੱਚ ਜੀਵਨ ਬਿਤਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਾਣੀਆਂ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਅੱਜ ਵੀ ਸਿੱਖਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਸਮਾਜਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।

ਮਹਾਨ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਸਾਡੇ ਸਿਰ ਤੇ ਹੈ ਜੋ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਰੋਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਅਸਲ ਸੱਚ ਦੇ ਰਾਹ ਤੇ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।

Life In Short

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪੁਰਬ ਦੀਆਂ ਲੱਖ ਲੱਖ ਵਧਾਈਆਂ। ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਗੁਰੂ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਜਨਮ ਸੰਨ ਚੌਦਾਂ ਸੌ ਉਣਹੱਤਰ ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਰਾਇ ਭੋਇਂ ਦੀ ਤਲਵੰਡੀ (ਹਾਲਾਂਕਿ ਹੁਣ ਇਹ ਸ੍ਰੀ ਨਨਕਾਣਾ ਸਾਹਿਬ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਹੈ) ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਮਾਤਾ ਤ੍ਰਿਪਤਾ ਜੀ ਅਤੇ ਪਿਤਾ ਕਾਲੂ ਜੀ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਭੈਣ ਬੇਬੇ ਨਾਨਕੀ ਜੀ ਨਾਲ ਬੜਾ ਪਿਆਰ ਸੀ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਦੀ ਧਰਮ-ਪਤਨੀ ਦਾ ਨਾਮ ਬੀਬੀ ਸੁਲੱਖਣੀ ਜੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਦੋ ਸਪੁੱਤਰ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਲਖਮੀ ਦਾਸ ਜੀ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਕੇਵਲ ਬਾਣੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਮਹਾਨ ਸਮਾਜ ਸੁਧਾਰਕ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੱਚ ਦੇ ਮਾਰਗ ‘ਤੇ ਚਲਣ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਚਾਰ ਉਦਾਸੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਯਾਤਰਾ ਕਰਕੇ ਸਿੱਧਾਂ, ਪੰਡਿਤਾਂ ਅਤੇ ਕਾਜ਼ੀਆਂ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਕੀਤੇ। ਉਹ ਸਾਰੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਜਾਤਾਂ ਪਾਤਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਬਰਾਬਰ ਸਮਝਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਨੇਕੀ ਅਤੇ ਸੱਚਾਈ ਨੂੰ ਅਹਿਮੀਅਤ ਦਿੰਦੇ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਨੇ ਗ੍ਰਹਿਸਥੀ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕਰਨ ਦੌਰਾਨ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਵਸਾਇਆ ਜਿੱਥੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਰੋਜ਼ੀ ਰੋਟੀ ਕਮਾਉਣ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਵੱਜੋਂ ਕਿਰਤ ਕਮਾਈ ਕਰਕੇ ਖਾਣ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ। ਜਪੁ ਜੀ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਆਸਾ ਦੀ ਵਾਰ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬਾਣੀਆਂ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਸ਼੍ਰੀ ਜਪੁਜੀ ਸਾਹਿਬ ਜੋ ਕਿ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਸਬਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਫਾਰਸੀ, ਅਰਬੀ, ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜੋ ਅੱਜ ਵੀ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦਾ ਸਰੋਤ ਹਨ। ਆਓ ਆਪਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਅੱਜ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪੁਰਬ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੀਸ਼ ਨਿਵਾਈਏ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਦਿੱਤੀ ਸਿੱਖਿਆ ਤੇ ਚੱਲ ਕੇ ਜੀਵਨ ਸਫਲਾ ਕਰੀਏ।

ਬੰਦੀ ਛੋੜ ਦਿਵਸ: ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਇੱਕ ਗੌਰਵਮਈ ਦਿਨ

ਬੰਦੀ ਛੋੜ ਦਿਵਸ: ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਇੱਕ ਗੌਰਵਮਈ ਦਿਨ

ਬੰਦੀ ਛੋੜ ਦਿਵਸ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਜਾਣੋ। ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਦੀ 52 ਰਾਜਿਆਂ ਸਮੇਤ ਗਵਾਲੀਅਰ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ‘ਚੋਂ ਰਿਹਾਈ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੀ ਇਸ ਦਿਨ ਦੀ ਮਹਾਨਤਾ ਬਾਰੇ ਜਾਣੋ। #ਬੰਦੀਛੋੜਦਿਵਸ #ਸਿੱਖਇਤਿਹਾਸ #ਗੁਰੂਹਰਿਗੋਬਿੰਦਸਾਹਿਬ

ਸਿਰਲੇਖ: ਬੰਦੀ ਛੋੜ ਦਿਵਸ: ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਇੱਕ ਗੌਰਵਮਈ ਦਿਨ

ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਲਈ ਦੀਵਾਲੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ

ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੀਵਾਲੀ ਨੂੰ ਬੰਦੀ ਛੋੜ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਦਾ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਅਟੁੱਟ ਸਬੰਧ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੂੰ ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਜਹਾਂਗੀਰ ਨੇ ਗਵਾਲੀਅਰ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਕੈਦ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਲ 52 ਹੋਰ ਰਾਜਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਰਿਹਾ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਖੁਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਦੀਵੇ ਬਾਲੇ ਸਨ।

ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਰਿਹਾਈ

ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਹੋਣ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ‘ਮੀਰੀ’ ਤੇ ‘ਪੀਰੀ’ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕਿਰਪਾਨਾਂ ਧਾਰਨ ਕੀਤੀਆਂ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸ਼ਾਹੀ, ਸੁਤੰਤਰ ਤੇ ਬੇਬਾਕ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਹਕੂਮਤ ਨੂੰ ਰੜਕਣ ਲੱਗੀ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਹੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਗਵਾਲੀਅਰ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਕੈਦ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ।

ਬੰਦੀ ਛੋੜ ਦਿਵਸ ਦਾ ਮਹੱਤਵ

ਬੰਦੀ ਛੋੜ ਦਿਵਸ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਤਿਉਹਾਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਇਹ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਘਟਨਾ ਹੈ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੱਕ ਅਤੇ ਸੱਚ ਲਈ ਲੜਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਨ ਸਾਨੂੰ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਬੰਦੀ ਛੋੜ ਦਿਵਸ ਕਿਵੇਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?

ਸਿੱਖ ਸੰਗਤਾਂ ਬੰਦੀ ਛੋੜ ਦਿਵਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਮਨਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦਿਨ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦੀਵਾਨ ਸਜਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸੰਗਤਾਂ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਕੀਰਤਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦਿਨ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਦੀਵੇ ਬਾਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਤਿਸ਼ਬਾਜ਼ੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਬੰਦੀ ਛੋੜ ਦਿਵਸ ਦਾ ਸਥਾਨ

ਬੰਦੀ ਛੋੜ ਦਿਵਸ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਦਿਨ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਨ ਸਾਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੱਕ ਅਤੇ ਸੱਚ ਲਈ ਲੜਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਨ ਸਾਨੂੰ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਬੰਦੀ ਛੋੜ ਦਿਵਸ, ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ, ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ, ਗਵਾਲੀਅਰ, ਦੀਵਾਲੀ, ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ

ਐਸੀ ਦਾਤਿ ਤੇਰੀ ਪ੍ਰਭ ਮੇਰੇ ਕਾਰਜ ਸਗਲ ਸਵਾਰੇ ॥

Shabad Lyrics Punjabi And Hindi

Ang 383

ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥ ਆਗੈ ਹੀ ਤੇ ਸਭੁ ਕਿਛੁ ਹੂਆ ਅਵਰੁ ਕਿ ਜਾਣੈ ਗਿਆਨਾ ॥ ਭੂਲ ਚੂਕ ਅਪਨਾ ਬਾਰਿਕੁ ਬਖਸਿਆ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਭਗਵਾਨਾ ॥੧॥ ਸਤਿਗੁਰੁ ਮੇਰਾ ਸਦਾ ਦਇਆਲਾ ਮੋਹਿ ਦੀਨ ਕਉ ਰਾਖਿ ਲੀਆ ॥ ਕਾਟਿਆ ਰੋਗੁ ਮਹਾ ਸੁਖੁ ਪਾਇਆ ਹਰਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਮੁਖਿ ਨਾਮੁ ਦੀਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥ ਅਨਿਕ ਪਾਪ ਮੇਰੇ ਪਰਹਰਿਆ ਬੰਧਨ ਕਾਟੇ ਮੁਕਤ ਭਏ ॥ ਅੰਧ ਕੂਪ ਮਹਾ ਘੋਰ ਤੇ ਬਾਹ ਪਕਰਿ ਗੁਰਿ ਕਾਢਿ ਲੀਏ ॥੨॥ ਨਿਰਭਉ ਭਏ ਸਗਲ ਭਉ ਮਿਟਿਆ ਰਾਖੇ ਰਾਖਨਹਾਰੇ ॥ ਐਸੀ ਦਾਤਿ ਤੇਰੀ ਪ੍ਰਭ ਮੇਰੇ ਕਾਰਜ ਸਗਲ ਸਵਾਰੇ ॥੩॥ ਗੁਣ ਨਿਧਾਨ ਸਾਹਿਬ ਮਨਿ ਮੇਲਾ ॥ ਸਰਣਿ ਪਇਆ ਨਾਨਕ ਸੋੁਹੇਲਾ ॥੪॥੯॥੪੮॥

ਅਰਥ: (ਹੇ ਭਾਈ!) ਮੇਰਾ ਸਤਿਗੁਰੂ ਸਦਾ ਹੀ ਦਇਆਵਾਨ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਉਸ ਨੇ ਮੈਨੂੰ (ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੇ ਸਰਮਾਏ ਵਲੋਂ) ਕੰਗਾਲ ਨੂੰ (ਆਤਮਕ ਮੌਤ ਲਿਆਉਣ ਵਾਲੇ ਰੋਗ ਤੋਂ) ਬਚਾ ਲਿਆ। (ਸਤਿਗੁਰੂ ਨੇ) ਮੇਰੇ ਮੂੰਹ ਵਿਚ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਨਾਮ-ਜਲ ਪਾਇਆ (ਮੇਰਾ ਵਿਕਾਰਾਂ ਦਾ) ਰੋਗ ਕੱਟਿਆ ਗਿਆ, ਮੈਨੂੰ ਬੜਾ ਆਤਮਕ ਆਨੰਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ।1। ਰਹਾਉ। ਜੋ ਬਖ਼ਸ਼ਸ਼ ਮੇਰੇ ਉਤੇ ਹੋਈ ਹੈ ਧੁਰੋਂ ਹੀ ਹੋਈ ਹੈ– ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਜੀਵ ਹੋਰ ਕੀ ਗਿਆਨ ਸਮਝ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਮੇਰੀਆਂ ਅਨੇਕਾਂ ਭੁੱਲਾਂ ਚੁੱਕਾਂ ਵੇਖ ਕੇ ਭੀ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਭਗਵਾਨ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬਾਲਕ ਨੂੰ ਬਖ਼ਸ਼ ਲਿਆ ਹੈ।1। (ਹੇ ਭਾਈ!) ਗੁਰੂ ਨੇ ਮੇਰੇ ਅਨੇਕਾਂ ਪਾਪ ਦੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ, ਮੇਰੇ (ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਦੇ) ਬੰਧਨ ਕੱਟ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਮੈਂ (ਮੋਹ ਦੇ ਬੰਧਨਾਂ ਤੋਂ) ਸੁਤੰਤਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹਾਂ। ਗੁਰੂ ਨੇ ਮੇਰੀ ਬਾਂਹ ਫੜ ਕੇ ਮੈਨੂੰ (ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਦੇ) ਘੁੱਪ ਹਨੇਰੇ ਖੂਹ ਵਿਚੋਂ ਕੱਢ ਲਿਆ ਹੈ।2। (ਹੇ ਭਾਈ! ਵਿਕਾਰਾਂ ਤੋਂ) ਬਚਾ ਸਕਣ ਦੀ ਤਾਕਤ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ (ਮੈਨੂੰ ਵਿਕਾਰਾਂ ਤੋਂ) ਬਚਾ ਲਿਆ ਹੈ, ਹੁਣ (ਮਾਇਆ ਦੇ ਹੱਲਿਆਂ ਵਲੋਂ) ਬੇ-ਫ਼ਿਕਰ ਹਾਂ (ਇਸ ਪਾਸੇ ਵਲੋਂ) ਮੇਰਾ ਹਰੇਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਡਰ-ਖ਼ਤਰਾ ਮੁੱਕ ਗਿਆ ਹੈ। ਹੇ ਮੇਰੇ ਪ੍ਰਭੂ! ਤੇਰੀ ਅਜੇਹੀ ਬਖ਼ਸ਼ਸ਼ ਮੇਰੇ ਉੱਤੇ ਹੋਈ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰੇ (ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੇ) ਸਾਰੇ ਹੀ ਕਾਰਜ ਸਿਰੇ ਚੜ੍ਹ ਗਏ ਹਨ।3। ਹੇ ਨਾਨਕ! (ਆਖ– ਹੇ ਭਾਈ!) ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਖ਼ਜ਼ਾਨੇ ਮਾਲਕ-ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਮੇਰੇ ਮਨ ਵਿਚ ਮਿਲਾਪ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ (ਜਦੋਂ ਦਾ ਗੁਰੂ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ) ਮੈਂ (ਉਸ ਦੀ) ਸਰਨ ਪਿਆ ਹਾਂ ਮੈਂ ਸੌਖਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹਾਂ।4।9। 48।

आसा महला ५ ॥ आगै ही ते सभु किछु हूआ अवरु कि जाणै गिआना ॥ भूल चूक अपना बारिकु बखसिआ पारब्रहम भगवाना ॥१॥ सतिगुरु मेरा सदा दइआला मोहि दीन कउ राखि लीआ ॥ काटिआ रोगु महा सुखु पाइआ हरि अम्रितु मुखि नामु दीआ ॥१॥ रहाउ ॥ अनिक पाप मेरे परहरिआ बंधन काटे मुकत भए ॥ अंध कूप महा घोर ते बाह पकरि गुरि काढि लीए ॥२॥ निरभउ भए सगल भउ मिटिआ राखे राखनहारे ॥ ऐसी दाति तेरी प्रभ मेरे कारज सगल सवारे ॥३॥ गुण निधान साहिब मनि मेला ॥ सरणि पइआ नानक सुोहेला ॥४॥९॥४८॥

अर्थ: (हे भाई!) मेरा सतिगुरू सदा ही दयावान रहता है उसने मुझे (आत्मिक जीवन के सरमाए से) कंगाल को (आत्मिक मौत लाने वाले रोग से) बचा लिया। (सतिगुरू ने) मेरे मुंह में परमात्मा का आत्मिक जीवन देने वाला नाम-जल डाला (मेरा विकारों का) रोग काटा गया, मुझे बड़ा आत्मिक आनंद प्राप्त हुआ।1। रहाउ। जो बख्शिश मेरे ऊपर हुई है धुर से ही हुई है– इसके बिना जीव और क्या ज्ञान समझ सकता है? मेरी अनेकों भूलें-चूकें देख के भी पारब्रहम भगवान ने मुझे अपने बालक को बख्श लिया है।1। (हे भाई!) गुरू ने मेरे अनेकों पाप दूर कर दिए हैं, मेरे (माया के मोह के) बंधन काट दिए हैं, मैं (मोह के बंधनों से) स्वतंत्र हो गया हूँ। गुरू ने मेरी बाँह पकड़ के मुझे (माया के मोह के) घोर अंधकार में से निकाल लिया है।2। (हे भाई! विकारों से) बचा सकने की ताकत रखने वाले परमात्मा ने (मुझे विकारों से) बचा लिया है, अब (माया के हमलों से) बे-फिक्र हूँ। (इस ओर से) मेरा हरेक किस्म का डर-खतरा समाप्त हो गया है। हे मेरे प्रभू! तेरी ऐसी बख्शिश मेरे ऊपर हुई है कि मेरे (आत्मिक जीवन के) सारे ही कारज सफल हो गए हैं।3। हे नानक! (कह– हे भाई!) गुणों के खजाने मालिक-प्रभू का मेरे मन में मिलाप हो गया है (जब का गुरू की कृपा से) मैं (उसकी) शरण पड़ा हूँ मैं निष्चिंत हो गया हूँ।4।9।48।